Daha önceki yazılarımızın son cümlelerinde durum teorisine atıfta bulunmuştuk. Temeli, kültürümüzde var olan muktezayı hâle dayanan bu teori birçok duruma uyarlanabilecek bir zenginliğe sahip olup yaşam felsefesiyle ilgilidir. Şimdi genel hatlarıyla bu yaklaşımı sizlerle paylaşmaya çalışalım.
Her şeyi yerinde ve zamanında yapmak, durum teorisinin önemli prensiplerindendir. Kişi içinde bulunduğu ortam ve anı, ne kadar iyi anlamlandırabilirse, o kadar yerinde ve verimli davranışlar sergileyebilir. Nerede, nasıl davranmak gerekirse, o şekilde davranıp hareket etmek, günümüzde bir değer haline gelen “toplam kalite”ye de, olumlu yönde katkı yapacaktır. Nerede konuşup nerede susması gerektiğinden, nasıl oturup kalkmak gerektiğine kadar her sahada bu teoriye yer vardır. Günlük hayatta, sokakta kurumların işletme sistemlerinde, ast üst ilişkilerinde, insanlar arası iletişim ve daha birçok sahada bu geçerli bir teoridir. Mesela, bir konferans salonunda, cep telefonunu kapalı tutmak hatibin ve dinleyicilerin konsantrasyonun bozulmasına sebebiyet vermeyerek, hem konuşana, hem de dinleyenlere olumlu katkı yapacağı gibi, bilgisayar donanımlı bir araçta, açık tutulan bir cep telefonu, feci bir kaza ve ölüme sebebiyet verebilecektir.
İnsan, içinde bulunduğu durumu çok iyi anlamalı ve en iyi şekilde değerlendirmeye çalışmalıdır. Dolayısıyla bu teori, zaman ve enerji değerlendirmesiyle de yakından ilgilidir. Durumu alternatiflendirmek ve içinde bulunulan anı, kontrol altına almaya çalışmak gerekir. Her şeyi yerinde ve zamanında yapan başarılı olur. Psikolojik yönden rahat olanın, başarısı artar. Bu da, ancak kişinin içinde bulunduğu anı, çok iyi yorumlayıp değerlendirmesiyle gerçekleşebilecektir. Bunun için gerekli eğitim ve altyapı tedbirleri alınmalıdır. Huzurlu ve mutlu hayat için buna gerek vardır.
Ruh ve beden sağlığı için alınacak tedbirler dahi, doğru yaşama anlamında durum teorisiyle ilgilidir. Doğru, kesin iman ve salih amel de buna dahildir.
Kişi kendini, başarı yolunda belli bir noktaya taşımadıkça, diğer insanlarla münasebetlerinde muvaffak olamaz.[1] Bir atasözünde de, ‘Zamanından önce öten horozun, başı kesilir’ ifadesiyle bu durum vurgulanmıştır.
Hepinize sağlık ve huzur dolu bahar neşvesinin daim olacağı mutlu bir hayat temenni ederim.
[1] Stephen R. Covey, The Seven Habits of Highly Effective People, Simon and Schuster, London, 1994, s. 185.